Slikstoornis
U ondervindt problemen met slikken. Een logopedist heeft u hierover geadviseerd. Deze pagina biedt u meer inzicht in het slikproces en de aard van een slikstoornis. Tevens bevat het adviezen over voeding en richtlijnen voor mondverzorging.
Deze pagina is bedoeld voor mensen met slikproblemen. Familieleden en naasten zijn vaak nauw betrokken bij de voeding en hydratatie. Om deze reden is de informatie in deze pagina ook gericht op hen.
Lees hier de tips & adviezen bij een slikstoornis.
Slikken
Dysfagie is de medische term voor slikproblemen of -moeilijkheden. ‘Dys’ staat voor slecht of moeilijk en ‘fagie’ voor slikken. Een normale slikactie verloopt in verschillende stadia en betrekt 25 spieren en 5 zenuwen, wat het een complex proces maakt.
Tijdens het slikken verplaatst voedsel of vloeistof zich van de mond naar de maag. Eerst wordt het voedsel gekauwd en op de tong verzameld. Vervolgens duwen de tongspieren het naar de keel, waarna het wordt doorgeslikt en via de slokdarm in de maag belandt.
Schade aan de hersenen kan slikproblemen veroorzaken. U lijdt aan een slikstoornis indien u de volgende symptomen heeft.
Wat is een slikstoornis?
Slikstoornissen kunnen bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een beroerte, multiple sclerose of de ziekte van Parkinson.
- U zich verslikt tijdens of vlak na het eten of drinken. U gaat hoesten, niezen of blauw aanlopen. Ook kunt u een borrelige, hese stem of traanogen krijgen.
- Het speeksel, eten of drinken uit uw mond loopt.
- Het drinken via uw neus naar buiten komt.
- U het gevoel heeft dat medicijnen of voedsel in uw keel of in uw slokdarm blijven steken.
- Er voedselresten achter in uw mond blijven.
De gevaren van slikproblemen
Als u zich verslikt, belandt voedsel of drank in uw luchtpijp in plaats van de slokdarm. Gewoonlijk leidt dit tot een hoestbui die het voedsel uit de luchtpijp of longen verwijdert. Als voedsel in de longen komt, kan dit leiden tot een longontsteking.
Slikproblemen kunnen ervoor zorgen dat eten meer tijd kost of dat de eetlust vermindert, wat kan resulteren in snel gewichtsverlies. Als u niet genoeg vocht binnenkrijgt, kunt u uitdrogen.
In het ergste geval kunt u ook stikken in eten. Het is raadzaam om een anti verstikking apparaat in huis te hebben!
Adviezen over het eten voor u en uw naasten bij een slikstoornis.
Omdat u problemen heeft met slikken en er een verhoogd risico is op verslikken, zijn de volgende richtlijnen voor het eten van belang:
- Neem een rechte houding aan met ondersteuning voor uw hoofd indien nodig. Buig uw hoofd lichtjes naar voren.
- Indien u een gebitsprothese heeft, draagt u deze tijdens het eten. Indien nodig, kunt u de prothese vastzetten met kleefpasta.
- Drink rustig, neem de tijd voor elke slok.
- Tijdens het eten is het van belang dat u het voedsel goed kauwt en pas een nieuwe hap neemt nadat de vorige volledig is doorgeslikt. Als u hulp krijgt bij het eten, dan dient de volgende hap pas aangeboden te worden nadat de vorige hap volledig is doorgeslikt.
- Als u zich verslikt en moet hoesten, stop dan onmiddellijk met eten en informeer de verpleegkundige.
- De stukken voedsel moeten niet te groot zijn.
- Neem pauzes tijdens de maaltijd als eten nog vermoeiend is.
- Zorg dat u uw hoofd niet hoeft te draaien bij het nemen van een hap. Wordt u geholpen bij het eten? Dan dient de persoon die helpt het eten recht voor u aan te bieden, zodat u niet hoeft te draaien. Zorg dat u goed hapt en de lepel recht uit uw mond haalt.
- Na de maaltijd is het belangrijk dat uw mond volledig leeg is. De persoon die u assisteert bij het eten dient dit te controleren indien nodig. Het is aan te raden om na het eten even rechtop te blijven zitten, zodat het voedsel goed kan zakken.
- Het is belangrijk om rustig te eten, zodat u zich volledig op uw maaltijd kunt concentreren.
- Als u helpt met eten, stel dan geen vragen terwijl de patiënt voedsel in de mond heeft.
- Zorg ervoor dat u de aanbevelingen van de logopedist en verpleegkundige nauwkeurig opvolgt.
Wat doet een logopedist?
De logopedist heeft expertise in het behandelen van slikproblemen. Tijdens het eerste bezoek zal zij vragen stellen om uw klachten over het slikken te verhelderen. Zij onderzoekt ook de spieren en het gevoel in uw mond en gezicht. Daarnaast observeert zij uw manier van eten en drinken. Op basis van dit onderzoek en in samenspraak met uw arts, bepaalt de logopedist of het veilig is voor u om te eten en te drinken. U kunt het advies krijgen om uw dranken te verdikken of bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Het is belangrijk deze adviezen op te volgen, aangezien verslikken ernstige gevolgen kan hebben.
Mondverzorging
Bij slikproblemen is goede mondverzorging essentieel. Er is een risico op verslikken in uw eigen speeksel. Daarom is het cruciaal dat uw mond schoon is en blijft. Zorg ervoor dat u de instructies van de verpleegkundige voor het tandenpoetsen nauwkeurig volgt. Er is ook een risico om u te verslikken in tandpasta. Als u hulp krijgt bij het tandenpoetsen, is het van belang dat de helper bij de verpleging nagaat hoe dit op de veiligste manier kan.
Risicogroep slikstoornis
Personen met een slikstoornis behoren tot een risicogroep die zich gemakkelijker kunnen verslikken en daardoor sneller in voedsel kunnen stikken. Met een anti-verstikkingsapparaat kan worden voorkomen dat iemand daadwerkelijk stikt en overlijdt.
